Andiko la msingi: Esta 4:15-16 “Basi Esta akawatuma ili wamjibu Mordekai,
Uende ukawakusanye Wayahudi wote waliopo hapa Shushani, mkafunge kwa ajili
yangu; msile wala kunywa muda wa siku tatu, usiku wala mchana, nami na wajakazi
wangu tutafunga vile vile; kisha nitaingia kwa mfalme, kinyume cha sheria; nami
nikiangamia, na niangamie.”
Utangulizi:
Wiki hii ni wiki ya sikukuu ya
PURIM kule Israel wayahudia huandimisha sikukuu ya Purim kwa mujibu wa kalenda
ya kiyahudi sikukuu hii ya Purim huazimishwa kila ifikapo February 28 na 29 ya kila mwaka
ambayo ni sawa na siku ya 13, 14 na 15 ya mwezi wa Adar na Nissan yaani
sawa na katikati ya mwezi Februari na
March ya kalenda ya kawaida, Wayahudi huadhimisha sikukuu hii kutokana na
amri ya Mordekai pamoja na malkia Esta kuwa ni lazima siku hii ikumbukwe. Esta 9: 29-32 “Ndipo malkia Esta, binti Abihaili, pamoja
na Mordekai Myahudi, alipoandika kwa mamlaka yote kuithibitisha barua hii ya
pili ya Purimu. Akapeleka barua kwa Wayahudi wote katika majimbo yote mia na
ishirini na saba ya ufalme wake Ahasuero, maneno ya amani na kweli, ili
kuzithibitisha siku hizo za Purimu kwa majira yake, kama Mordekai Myahudi na
malkia Esta walivyoamuru, na kama walivyojiagizia juu yao wenyewe, na juu ya
wazao wao, kwa habari ya kufunga na kilio.
Amri yake Esta ikayathibitisha mambo hayo ya Purimu; ikaandikwa katika
kitabu” Ni kutokana na agizo hilo ndio mpaka leo Wayahudi
huadhimisha sikukuu iitwayo PURIM au
PURI wakimaanisha siku waliyopigiwa
KURA au Kupitishiwa MSWAADA wa kuuawa Lakini kwa neema ya Mungu wakaokolewa.
Siku ya Purim ni siku ya furaha sana kwa Wayahudi, wao hushangilia na kufurahi
na kuruka ruka na kucheza ngoma na kunywa divai, Lakini katika masinagogi na
ibada huwa ni wakati wa kusomwa kwa kitabu cha Esta.
Tutajifunza somo hili kwa
kuzingatia mambo muhimu yafuatayo:-
·
Sababu na Mpango wa kuangamizwa kwa Wayahudi.
·
Utaratibu wa Sheria na tamaduni za kiamedi na
kiajemi.
·
Kuingia kwa mfalme Kinyume cha sheria.
Sababu na Mpango wa kuangamizwa kwa Wayahudi.
Ni muhimu kufahamu kuwa Kitabu
cha Esta ni mojawapo ya kitabu ambacho kiliandikwa kuonyesha Msimamo wa kiimani
wa wayahudi waliokuwa Uhamishoni, wakati huu wayahudi waliokuwa uhamishoni huko
Babeli maisha yao na imani yao kwa Mungu wa kweli ilikuwa imani kali sana na
hawakutaka kuleta mchezo na msimamo wao wa kiimani katika Mungu wa kweli wa
Israel, walikuwa wamejifunza madhara makubwa ya kumuacha Mungu hata kwa sekunde
moja, hivyo walishikamana na Mungu wao kwa uthabiti hata pamoja na kuwa mbali
na Israel, Kisa na sababu ya kutaka kuangamizwa kwao kinaashiria wazi kuwa
ulikuwa ni mpango wa Ibilisi, ili kufuta Historia ya kuwepo kwa Mungu, kisa au
sababu inaanzia kwa mtu mmoja aliyeitwa Hamani ambaye alipandishwa Cheo na
Mfalme kuamuru watu wote walio chini yake wamsujudie Esta 3:1-4 “Baada ya hayo mfalme Ahasuero alimwongezea cheo Hamani
bin Hamedatha, Mwagagi, akampandisha, akamwekea kiti chake juu ya maakida wote
waliokuwapo pamoja naye. Nao watumishi wote wa mfalme, walioketi mlangoni pa
mfalme, wakainama na kumsujudia Hamani, maana ndivyo alivyoamuru mfalme kwa
habari zake. Bali Mordekai hakuinama, wala kumsujudia. Basi watumishi wa mfalme
walioketi mlangoni pa mfalme wakamwambia Mordekai, Mbona wewe waihalifu amri ya
mfalme? Ikawa, waliposema naye kila siku asiwasikilize, wakamwarifu Hamani, ili
kuona kama mambo yake Mordekai yatasimama; maana alikuwa amewaambia ya kuwa
yeye ni Myahudi.” Unaweza
kuona maandiko yanaonyesha sababu ya kisa cha wayahudi kuchukiwa ilikuwa ni
tamaa na ubinafsi wa mtu mmoja tu kutaka Heshima na kuabudiwa, wakati mwingine
migogoro mikuwa ya kitaifa au taasisi inaweza kuanza kwa chuki ya mtu mmoja tu,
kwa maslahi yake na tamaa zake akaingiza wengine katika mgogoro mkubwa, ni
Chuki ya hamani dhidi ya Mordekai ndio iliyopelekea Hamani kutaka kuwaangamiza
Wayahudi wote, Esta 3:5-15 “Hata Hamani
alipoona ya kwamba Mordekai hainami wala kumsujudia, alighadhibika sana. Akaona si shani kumtia mikono Mordekai peke
yake; maana wamemjulisha kabila yake Mordekai; kwa hiyo Hamani alitaka
kuwaangamiza Wayahudi wote waliokuwa wakikaa katika ufalme wote mzima wa Ahasuero,
yaani, watu wake Mordekai. Basi mwezi wa kwanza, ndio mwezi wa Nisani, mwaka wa
kumi na mbili wa mfalme Ahasuero, wakapiga Puri, yaani kura, mbele yake Hamani;
siku kwa siku, na mwezi kwa mwezi, hata mwezi wa kumi na mbili, ndio mwezi wa
Adari. Basi Hamani akamwambia mfalme Ahasuero, Kuna taifa moja waliotawanyika
na kukaa mahali mahali katikati ya mataifa walioko katika majimbo yote ya
ufalme wako. Nao sheria zao zimefarakana na sheria za kila taifa; wala
hawazishiki amri za mfalme; kwa hiyo haimpasi mfalme kuchukuliana nao. Basi,
mfalme akiona vema, na iandikwe kwamba waangamizwe; nami nitalipa talanta kumi
elfu za fedha mikononi mwao watakaosimamia shughuli hiyo, waziweke katika
hazina ya mfalme. Ndipo mfalme alipoivua pete yake mkononi, akampa Hamani bin
Hamedatha, Mwagagi, adui ya Wayahudi. Kisha mfalme akamwambia Hamani, Hiyo
fedha umepewa, na watu pia, fanya uonavyo vema. Basi, waandishi wa mfalme
wakaitwa, siku ya kumi na tatu ya mwezi wa kwanza; na barua zikaandikwa, kama
vile Hamani alivyoagiza vyote, kwa maakida wa mfalme, na maliwali waliokuwa juu
ya kila jimbo, na wakuu wa kila taifa; kila jimbo kwa mwandiko wake, na kila
taifa kwa lugha yake; zikaandikwa kwa jinsi la mfalme Ahasuero, na kutiwa
muhuri kwa pete yake. Barua zikapelekwa kwa mikono ya matarishi mpaka majimbo
yote ya mfalme kuwaangamiza Wayahudi wote, na kuwaua, na kuwafisha, vijana kwa
wazee, watoto wachanga na wanawake pia, siku moja, yaani, siku ya kumi na tatu
ya mwezi wa kumi na mbili ndio mwezi wa Adari; na kuyachukua mali yao kuwa
nyara. Nakili ya andiko, ya kupigwa mbiu
katika kila jimbo, ilitangazwa kwa mataifa yote wawe tayari siku ile
ile.Matarishi wakaondoka wakaenda haraka kwa amri ya mfalme; kukapigwa mbiu
huko Shushani ngomeni. Mfalme na Hamani wakaketi ili kunywa divai; bali mji wa
Shushani ukafadhaika” Mpango huu ulikuwa ni mpango mbaya sana
haukuwa na tofauti na kile alichokifanya “Adolf Hittler” ambaye yeye
alifanikiwa kuwaua wayahudi wengi sana Duniani, ni jambo lenye kushangaza kuwa
wakati mwingne shetani anaweza kukuza na kutekeleza chuki kubwa isiyokuwa na
sababu maalum kwa watu wa Mungu, wanatheolojia wanaiita chuki hii kuwa ndio
chuki ya ajabu iliyomkuta Yesu Kristo aliyeuawa na watu aliowatendea Mema,
Mfalme alikuwa amesahau na wala hajui kuwa Mordekai alikuwa ni afisa usalama wa
ngazi ya juu kabisa aliyefanikiwa kuokoa Maisha yake alipotaka kuuawa na sasa
bila kuelewa amekubaliana na hamani na kupitisha sheria mbaya zaidi isiyoweza
kutanguliwa ili kuwaangamiza wayahudi bila kufikiri Esta 2:21-23 “Ikawa siku zile, Mordekai alipokuwa akiketi mlangoni pa
mfalme, wawili katika wasimamizi wake mfalme, Bigthana na Tereshi, wangoje
mlango, walighadhibika, wakataka kumpelekea mikono mfalme Ahasuero. Basi
Mordekai akapata kulijua jambo hilo, naye akamjulisha Esta, malkia; naye Esta
akamwambia mfalme habari hiyo kwa jina la Mordekai. Na jambo hilo
lilipochunguzwa, na hakika ikapatikana, hao wote wawili wakatundikwa juu ya
mti. Hayo pia yakaandikwa katika kitabu cha taarifa mbele ya mfalme.”
Pamoja na wema huu na ulioweza
kuwekwa katika taarifa Mfalme hakuona kuwa Mordekai na jamii yake ya Wayahudi
kama watu waliokuwa na maana na alikubali waangamizwe ni muhimu kufahamu kuwa
hapa ilikuwa imebaki siku ya kupigwa kura tu kuwa ni lini wayahudi watauawa
lakini mswada ulikuwa umekwisha kupitishwa na kwa mujibu wa sheria za kiamedi
na kiajemi jambo hili lisingeliweza kutanguliwa kwa namna yoyote, ili tuweze
kufahamu vema hebu tuangalie desturi zao zilikuwaje katika kipengele
kifuatacho.
Utaratibu wa Sheria na tamaduni za kiamedi na kiajemi.
Kwa mujibu wa Historia ya
kibiblia Sheria za Uamedi na uajemi katika desturi yao zilikuwa zikipitishwa au
zikiamriwa hakukuwa na kurudi nyuma kwa namna yoyote na ni vigumu hata mfalme
mwenyewe kuweza kuitangua sheria na desturi iliyopitishwa naye msimamo wa aina
hii ulithibitika wazi na lilikuwa ni jambo la fedhea na aibu kubwa sana kwa
mfalme kugeuka nyuma ilionekana kama mfalme huyu sio mwenye moyo thabiti na
imara na ni mfalme kigeugeu kutengua sheria kungeweza kumfanya mfalme
asiaminike na watu wagepoteza imani naye japokuwa bado mfalme alikuwa ndio mwenye
mamlaka ya mwisho na mwenye uwezo hata wa kutangua lolote kwa manufaa yake na
taifa lake, Jambo hili liliwafunza Israel kuwa thabiti katika kutunza uadilifu
wao kwa Mungu, hata ingawa walikutwa na hatari za kuishi katika mazingira
magumu na yenye maamuzi kama hayo ya kushangaza.
-
Daniel 6:
12 “Ndipo
wakakaribia, wakasema mbele ya mfalme katika habari ya ile marufuku ya mfalme;
Je! Hukuitia sahihi ile marufuku, ya kwamba kila mtu atakayeomba dua kwa Mungu
awaye yote, au kwa mtu awaye yote, katika muda wa siku thelathini, ila kwako,
Ee mfalme, atatupwa katika tundu la simba? Mfalme akajibu, akasema, Neno hili
ni kweli, kama ilivyo sheria ya Wamedi na Waajemi isiyoweza KUBADILIKA.”
-
Esta 1:19
“Basi mfalme
akiona vema, na itoke kwake amri ya kifalme, nayo iandikwe katika sheria za
Waajemi na Wamedi ISITANGUKE, ya kwamba Vashti asifike tena mbele ya mfalme
Ahasuero; na umalkia wake mfalme ampe mwingine aliye mwema kuliko yeye.”
Unaweza kuona kuwa sheria zao
zilikuwa kali na za kidikteta zisizoweza kutanguaka au kubadilishwa, hata hivyo
kutokana na chuki na wivu kwa wayahudi wakati mwingine sheria za aina hii
zilipitishwa ili kushindana na watu wa Mungu kama Daniel, pia Shadrak, Meshak
na Abdednego, pia katika kitabu cha esta yanamkuta Mordekai na jamii nzima ya
kiyahudi, ambao sasa wamepitihwa kuwa wauawe katika muswada huu wa sheria za
watu hawa ambazo ni ngumu mno kuiztanbgua au kzibadilisha.
Ni muhimu kufahamu kuwa katika
ulimwengu wa Kiroho, hali kadhalika ni vigumu kubadilisha jambo ambalo Mungu
ameliamuru lipite au lisipitishwe, na sio hivyo tu lakini hata upande wa
shetani ni vigumu kwake kuwa kigeugeu, yeye anapodhamiria kuleta uharibifu
kwako huwa hatanii, anapokusudia kukushuhsia hukumu huwa hana muda wa kupoteza,
mtu mwenye chuki anapokuendea kwa mganga na wachawi ili kukuharibu ni vigumu
kwa Mchawi kurudi nyuma na kugeuka, ikiwa shetani amekukusudia kukuharibia,
kukuaibisha,anahakikisha kuwa anakubana katika kiwango ambacho huwezi kuchomoka
mpaka akubamize, atakufuatilia bila kurudi nyuma bila kubadilika bila kuitangua
dhamira yake, jambo hili lilitambulika vema kwa wayahudi pia kuhusu makusudio
mabaya ya Waamedi na waajemi dhidi yao. Maandiko wakati wote yanatuonyesha kuwa
ni Mungu pakee anayeweza kuubadili Moyo wa mfalme kama apendavyo Mithali
21:1 “Moyo
wa mfalme huwa katika mkono wa Bwana; Kama mifereji ya maji huugeuza po pote
apendapo.” Unaona Biblia
inatuthibitishia kuwa ni Mungu peke yake ndiye anayeweza kuugeuza moyo wa
mfalme kokote apendapo yaani atakapo Mungu, lakini sio hivyo tu ni kwake yeye
ndiko tunakoweza kukata rufaa ya sheria za kipuuzi zilizopitsihwa kwa misingi
ya uonevu wa Ibilisi ni kwanamna gani tunaweza kufanya hilo ni kwa kuingia kwa
mfalme kinyume cha sheria.
Kuingia kwa Mfalme kinyume cha sheria.
Kwa vile Esta na Mordekai walikuwa
wanazifahamu sheria za waamedi na waajemi pamoja na desturi zao kwamba halikuwa
jambo rahisi kuweza kuwaponya wayahudi na kujikoa wao wenyewe na mauti
iliyokuwa imekusudiwa kuwakumba, Esta na Mordekai walikuwa wamekwisha kuwa na
ujuzi kuwa wakati wowote unapokutana na jambo gumu ni maombi na pamoja na
kufunga na kuomba tu ndio ilikuwa njia pekee ya kuweza kutangua sheria za
kubahatisha za wanadamu, Esta aliamini katika nguvu ya kufunga na kuomba, watu
wengi na dini nyingi zinaamini katika nguvu ya kufunga na kuomba hata na mimi
ninaamini kuna nguvu katika kufunga na kuomba Yesu pia aliamini katika nguvu ya
kufunga na kuomba yeye mwenyewe Yesu akasema kuna na mambo mengine hayawezekani
isipokuwa kwa kufunga na kuomba Mathayo
17 :21 “[Lakini
namna hii haitoki ila kwa kusali na kufunga.]” Yesu alikuwa
akimaanisha kuwa kuna nguvu kubwa katika
maombi yenye kujitoa kwa jambo lolote lile kama maombi ni hafifu matokeo yake
yanakuwa hafifu na kama maombi ni yenye bidii matokeo yake yanakuwa makubwa
sana, Esta alikuwa sio anakabiliwa na sheria na Muswada uliokuwa umepitishwa tu
lakini kama malikia ambaye angeweza kuingia kwa mfalme kuwaombea wayahudi
rehema yeye mwenyewe alikuwa anakabiliwa na desturi isiyotanguliwa ambayo nayo
ingemgharimu kifo, kulikuwa na sesturi nyingne ya kiajemi ya kuwa malikia kama
hujaitwa kwa mfalme na kisha ukaingia kwa mfalme bila kibali chake ungehukumiwa
kufa, isipokuwa tu kama utapata neema na kunyooshewa fimbo ya dhahabu, kupitia
nguvu ya maombi haya Esta alipata kibali kwa mfalme na kunyooshewa fimbo ya
dhahabu na kupata neema ya kuwaombea wayahudi na kuitangua sheria iliyokuwa
imewekwa Esta 4:15-16 “Basi Esta
akawatuma ili wamjibu Mordekai, Uende ukawakusanye Wayahudi wote waliopo hapa
Shushani, mkafunge kwa ajili yangu; msile wala kunywa muda wa siku tatu, usiku
wala mchana, nami na wajakazi wangu tutafunga vile vile; kisha nitaingia kwa
mfalme, kinyume cha sheria; nami nikiangamia, na niangamie.” Ni
baada ya tukio hili ndipo Mungu alipoleta wokovu kwa wayahudi na Mordekai na matendo yake mema
mema Mordekai yaliyokuwa yamekaliwa yalikumbukwa na msalaba aliokuwa
ameandaliwa kutundikwa ulitundikwa Hamani adui yake na adui wa Wayahudi Esta
9:1-21 . “Hata
ulipofika mwezi wa kumi na mbili, ndio mwezi wa Adari, siku yake ya kumi na tatu,
amri ya mfalme na mbiu yake ilipowadia kutekelezwa; ambayo siku ile adui za
Wayahudi walitumaini kuwatawala, bali kumebadilika kinyume, hata Wayahudi
waliwatawala wale waliowachukia; siku ile ile Wayahudi wakakusanyika mijini
mwao katika majimbo yote ya mfalme Ahasuero ili kuwatia mikono wale watu
waliowatakia hasara; wala asiweze mtu kuwazuia, kwa kuwa hofu yao imewaangukia
watu wote. Nao maakida wa majimbo, na majumbe, na maliwali, na wale waliofanya
shughuli ya mfalme, waliwasaidia Wayahudi; kwa sababu hofu ya Mordekai
imewaangukia. Maana Mordekai alikuwa mkuu nyumbani mwa mfalme, na sifa yake
imevuma katika majimbo yote, kwa kuwa huyo Mordekai amezidi kukuzwa. Basi
Wayahudi wakawapiga adui zao wote mapigo ya upanga, na machinjo, na maangamizo,
wakawatenda kama wapendavyo wale waliowachukia. Hata huko Shushani ngomeni Wayahudi wakawaua watu mia
tano, na kuwaangamiza. Wakawaua na
Parshandatha, na Dalfoni, na Aspatha, na Poratha, na Adalia, na Aridatha, na
Parmashta, na Arisai, na Aridai, na Waizatha, wana kumi wa Hamani bin
Hamedatha, adui ya Wayahudi; walakini juu ya nyara hawakuweka mikono. Siku ile
mfalme akaletewa hesabu ya hao waliouawa huko Shushani ngomeni. Mfalme
akamwambia malkia Esta, Wayahudi wamewaua watu mia tano hapa Shushani ngomeni na
kuwaangamiza, pamoja na wana kumi wa Hamani, je! Wamefanyaje basi katika
majimbo ya mfalme yaliyosalia! Basi, una nini uombalo? Nawe utapewa; ama unayo
haja gani tena? Nayo itatimizwa. Ndipo Esta aliposema, Mfalme akiona vema,
Wayahudi walioko Shushani na wapewe ruhusa kufanya tena kesho sawasawa na mbiu
ya leo, na hao wana kumi wa Hamani watundikwe juu ya mti ule. Mfalme akaamuru
vifanyike vivyo hivyo, mbiu ikapigwa huko Shushani, wakawatundika wale wana
kumi wa Hamani. Basi Wayahudi wa Shushani wakakusanyika tena siku ya kumi na
nne pia ya mwezi wa Adari, wakawaua watu mia tatu huko Shushani; walakini juu
ya nyara hawakuweka mikono. Nao Wayahudi wengine waliokaa katika majimbo ya
mfalme walikusanyika, wakazishindania maisha zao, wakajipatia raha mbele ya adui
zao, wakawaua waliowachukia, watu sabini na tano elfu; walakini juu ya nyara
hawakuweka mikono. Hii ndiyo siku ya kumi na tatu ya mwezi wa Adari; na siku ya
kumi na nne ya mwezi huo wakapumzika, wakaifanya kuwa siku ya karamu na furaha.
Lakini Wayahudi wa Shushani walikusanyika siku ya kumi na tatu ya mwezi huo, na
siku ya kumi na nne pia; na siku ya kumi na tano ya mwezi uo huo wakapumzika,
wakaifanya kuwa siku ya karamu na furaha. Kwa sababu hii Wayahudi wa vijijini,
wakaao katika miji isiyo na boma, huishika siku ya kumi na nne ya mwezi wa
Adari, kuwa siku ya furaha na karamu, sikukuu ya kupelekeana zawadi. Basi
Mordekai aliyaandika mambo hayo; naye akapeleka barua kwa Wayahudi wote
waliokaa katika majimbo yote ya mfalme Ahasuero, waliokuwa karibu na waliokuwa
mbali, kuwaonya wazishike siku ya kumi na nne ya mwezi wa Adari, na siku ya
kumi na tano yake, mwaka kwa mwaka,” Unaona kilio cha wayahudi
kilibadilika kuwa furaha adui za wayahudi waliuawa wao, msalamba walikuwa
wameutundika hamani kwaahiji ya Mordekai alitundikwa yeye mwenyewe, Heshima
aliyokuwa akiitafuta Hamani ilipotea na Heshima ile alipewa Mordekai Esta 5:14,
6:1-2, Mfalme hatimaye aliongeza wema wake kwa wayahudi Esta 7. Mungu na
kuongezee wema ikiwa utakubali kujitia chini yake na kuutafuta uso wake kwa
kufunga.
Ndugu yangu mpendwa muamini Mungu
yaamini maandiko huitaji kuhangaika dhidi ya adui zako ndani yako uko uwezo,
unaozidi nguvu ya wadhalimu, unaozidi nguvu ya wachonganishi unaozoidi nguvu ya
ibilisi, unaozidi nguvu za wanafiki, unaozidi nguvu za waganga na wachawi,
unaozidi nguvu za maadui zako iko furaha uliyoandaliwa unayo ya kuingia kwa
mfalme kinyume cha sheria na kukata rufaa, pale nguvu zetu zoinapopungua, pale
kanisa linap[olemewa pale ibilisi na adui anapotukalia langoni iko dawa moja tu
kwa kufunga na kuomba tutaweza kumsambaratisha adui na kupata kibali kwa mfalme
na kutangua sheria yoyote inayotenda kazi kinyume na maisha yako; ni kwa
kufunga na kuomba ni kwa kufunga na kuomba ni kwa kufunga na kuomba tunaweza
kulete furaha ya kweli katima maisha yetu asomaye na afahamu.
Na mkuu wa wajenzi mwenye Hekima.
Rev. Innocent Kamote.
Hakuna maoni:
Chapisha Maoni