Somo la kumi
Vijana na ufahamu kuhusu uhalifu.
Uhalifu ni hali ya kwenda
kinyume na maadili au nikinyume na sheria zilizowekwa katika jamii ni uvunjifu
wa maadili, uko uhalifu wa namna mbalimbali ambao ni uovu kwa ujumla na na
adhabu mbalimbali kijamii kisheria au kidini zinaweza kutolewa kulingana na
uhalifu huo,wengi hata hivyo wanaojiingiza katika matendo ya uhalifu ni
vijana,ni muhimu basi tukiwa na ufahamu japo wa ujumla tu kuhusu uhalifu au
matendo ambayo yaweza kuhesabiwa kuwa ni uhalifu ili kwamba vijana wajihadhari
kuyetenda katika jamii ili kupata vijana waliobora, kanisa lililo bora na taifa
lililobora.Kwa ufupi swala la uhalifu ni
swala pana na lina adhabu mbalimbali za kisheria kulingana na tukio lenyewe
lakini tunaweza kujumuisha matukio ya uhalifu kama ,Kujeruhi,kuua Mwanadamu
mwenzio,kupoteza vitu vya watu,kuiba,Uhalifu wa kimapenzi,kubaka
kulawiti.kufanya mapenzi na watoto wadogo au vikongwe,kusababisha hatari kwa
serikali,kuikosesha amani serikali kwa migomo maandamano yasiyo na
kibali,utekaji nyarakutishia kuua,kununua mali za wizi,kugushi vyeti,Kufanya ngono
na ndugu yako wa damu,Ukahaba,kuwa na madanguro,Rushwa n.k haya kwa ujumla wake
yanapokuwa hayakubaliki katika jamii Fulani kimaadili na kisheria katika jamii
tunayaita uhalifu kwa hiyo mimi ninayazungumzia kwa sababu chimbuko kubwa la
matendo ya uhalifu pia ni kutokana na kutokumcha Mungu hivyo vitendo vya
uhalifu huligusa kanisa nasi tunawajibika kuwaonya waamini wetu kuwa makini
hata kusababisha vitendo hivi vya uhalifu visijitokeze kwa kusudi au hata kwa
bahati mbaya.Tutajifunza somo hili kwa kuzingatia vipengele vitano vifuatavyo;-
·
Ufahamu
kuhusu sheria ya uhalifu.
·
Makusudi
ya sheria za uhalifu,
·
Falsafa
za maswala ya uhalifu
·
Aina
za uhalifu
·
Je
Magereza inaweza kupunguza uhalifu?
Ufahamu kuhusu sheria ya
uhalifu.
Sheria ya uhalifu ni tawi la sheria
linalojihusiha na kuchambua uhalifu na kutoa adhabu husika kulingana na
tukio,uchunguzi wa tukio kwa kuzingatia haki husika kwa jamii na mtendaji wa
uhalifu,hivyo sheria hii inasimamia haki ili kutoa adhabu inayostahili kwa
muhalifu husika,kufuata taratibu husika katika kutoa hukumu,Kuiridhisha jamii
na kudhibiti kutokea kwa matendo hayo ya kihalifu.
kama Mungu akipewa nafasi kubwa katika jamii na shetani akanyimwa nafasi Uhalifu utapungua
Hivyo sheria hii inaangalia kwa mfano mtu
ameua apokee adhabu gani,aliuaje kwa bahati mbaya au kwa kukusudia?ulinzi wake
kwa jamii husika,utetezi wake kwa jamii husika,sheria inasemaje,jamii
inalionaje The common law system,sheria za taifa husika zinasemaje Civil law
system na hivyo mtoa hukumu atazingatia vigezo vya kanuni zilizowekwa kwa
kawaida sheria ya uhalifu inaangalia zaidi matendo yenye kuelekea mahusiano
yetu na jamii kwa ujumla.
Makusudi
ya sheria za uhalifu
Sheria ya uhalifu ina makusudi
ya kuilinda jamii isimdhuru au isiwadhuru wale ambao tayari wameshadhuru na
kuwafundisho kwa wale wanaojaribiwa kutaka kudhuru wengine,Madhara ambayo sheria
ya uhalifu inataka kuyadhibiti ni pamoja na kutokupotea kwa mali ya
mtu,kuuana.kudhuru mwili,kudhibiti uhalifu wa kingono,usalama wa taifa n.k
kusudi la sheria zote kwa ujumla ni kuitikia matendo yoyote ya kudhuru yawezayo
mkufanywa na mtu ingawa kila sheria ina mkondo wake,kwa hivyo endapo mtu
amesababisha madhara atashighulikiwa chini ya sheria ya uhalifu aidha kwa
kulipa faini,kufungwa kunyongwa au vyovyote endapo atakutwa na hatia kulingana
na kosa husika
Falsafa
za maswala ya uhalifu
Kuna mawazo mbalimabali yatolewayo na watu kuhalalisha au kuchanganua malengo ya adhabu
za kihalifu,mawazo haya ni kama yale ya Jino kwajino,Kutoa onyo,Kutishia,kutibu,Kupatanisha.
Falsafa
ya jino kwa jino (Retribution).
Wanaotetea
falsafa hii wanadai au wanaamini kuwa muhalifu anapopewa adhabu kali lawama na
hasira za jamii inaondoka hii haiondoi uhalifu lakini inathibitisha tu kuwa
muhalifu amevuna kile alichokipanda.
Falsafa
ya kutesa ili iwe Fundisho kwake na kwa wengine (deterrence).
Wanao amini katika falsafa hii
wanaamini kuwa adhabu atakayopewa Muhalifu m,kulingana na uhalifu wake itamtia adabu au nidhamu yeye na wengine na
hivyo haitarudiwa tena hawa kwao adhabu ni mfano kwa jamii na tishio hivyo
muhusika na wengine wanaokusudia kutenda wataogopa kurudia makosa kama yale.
Falsafa
ya Kutishia kwa nguvu ili jambo hilo lisifanywe tena .(Restraint)
Wanaoamini
katika sheria hii wanaamini ju ya adhabu itakayolenga kukomesha kabisa uhalifu
usitokee tena hii inahusu kumpa muhalifu adhabu kali sana kama wafanyavyo waislamu
kukata mkono wa mwizi na mguu,au wale wanaopenda mtu akibakwa aasiwe au auawe
nk wanaamini adhabu kali itakomesha kabisa tabia mbaya.Mfano katika biblia
Mungu aliagiza mtu akilala na mnyama auawe (Kutoka 22;19) au mtu anayejihusisha na uchawi auawe (Kutoka 22;18) Lengo ni kukomesha kabisa
tabia hizo.
Falsafa
ya Kuponya na kuelimisha (Rehabilitation).
Wanaoamini katika falsafa hii wanaamini kuwa adhabu
anayopaswa kupewa muhalifu ni kumsaidia, kumuelimisha na kitibu tabia yake vyovyote
iwezekanavyo ili aweze kuzalisha asiibe tena na kuwa raia mwema
Falsafa
ya kurejesha katika hali ya kwanza (restoration).
Hii ni falsafa ya kumfanya muhalifu apone na
kurudia hali yake ya kwanza inafaa kwa
mfano kwa watu walioathirika na Madawa ya kulevya wanapo jisalimisha serikali
inaanza taratibu za kuwatibu kanuni hii inakazia kumfanya mtu arudie tabia yake
ya asili iliyo njema hata hivyo kuna bishano katika falsafa hii ambayo pia
hukazia Msamaha mtu anapotubu,jamii inaridhika na asamehewe,Hii anaweza Yesu na
watu wachache sana kwani hata makanisani wanatenga na kudhalilisha kabisa,hata
hivyo kunaweza kuwepo kwa mabishano katika falsafa hizo kulingana na mitazamo
mbalimbali ya watu katika jamii na dini na historia hiyo inakaribishwa.
Aina
za uhalifu
Kuna aina nyingi sana za
uhalifu na ambazo kesi zake zinahitaji uangalifu Mtu anaweza kufanya uhalifu
kwa sababu Hana akili vizuri hii ni
Mental fault,au akafanya uhalifu kwa sababu alikua anajilinda na uhalifu Defenses to crime ambayo ina upana sana
kwani wakati mwingine inahitaji kupima ufahamu wa mtu katika kujua mema na
mabaya n.k insanity, uhalifu
mwingine ni ule unaofanywa na mtu mwenye Umri mdogo Age hii mara nyingi ni kuanzia miaka saba kushuka chini ambapo
ujuzi wa mema na mabaya ni lazima uangaliwe,Uhalifu unaofanywa kwa sababu ya
ulevi Intoxication hii inaangaliwa
kama mtu alilewa alilewa nini Madawa? Pombe?pombe gani kwa kiasi gani na kwa
vipi kwa kawaida gani n.k,uhalifu wa Bahati mbaya Mistake mfano mtu alichukua koti la mwenzake akifikiri kua ni la
kwake n.k mazingira yatazingatiwa,makosa yatokanayo na kuchochewa Duress,Hii hutokea pale mtu mwingine anapochochea mtu mwingine na
kumsababishia mtu huyo kudhuru,hii pia utetezi wake huitaji uchunguzi wa
kutosha,Kujihami Self Defense inaweza
kutokea kwa jambo la kustukiza na katika kujihami mtu huweza kufanya
uhalifu,Kutegewa ni swala linaloweza kumfanya mtu afanye jambo ambalo
asingeweza kulifanya na kuingizwa hatiani Entrapment
hizi ni kesi za kubambikiwa mara nyingi polisi hufanya michezi hii utapaswa
kujua namna ya kujitetea. Pia uko uhalifu mwingine kuhusu mtu kama kuua Murder,Unyama Manslsughter,ubakaji Rape,utekaji
nyara kidnapping,Uhalifu kuhusu vitu au maliUtapeli False Pretenses,ukabaji Robbery,Kutishia
extortion,Kununua au kukutwa na vitu
vya wizi receiving Stolen Property,Kugushi
au kufoji Forgery na aina nyingine
nyuingi za uhalifu.Kwa nini nimezungumzia haya kusudi langu ni kuwa na vijana
waliobora hapa nchini na hivyo tunapaswa
kuwa na ufahamu wa kutosha kuhusu uhalifu ili sisi kama vijana tulio bora tujitahidi
kujiepusha na maswala ya uhalifu na kwa kuwa sisi ni wanadamu inaweza
ikakutokea bahati mbaya pia ujue ni nini cha kufanya aidha itakusaidia kuwaonya
vijana wenzako wajiepushe na matendo ya uhalifu yako mengi ambayo ningeweza
kuyazungumzia lakini Muda hauruhusu Mungu na atulinde Amen
Je
Magereza inaweza kupunguza uhalifu?
Je magereza zinaweza kusaidia kupunguza
uhalifu? Lazima tujiulize swala hili la Muhimu wanasheria wengi hujiuliza swala
hili na wako wanaounga mkono na wanaokataa,hali za magereza zetu
tunazijua,Gharama za kuendesha magereza tunazijua na woote tunajua jinsi
zinavyojaa nafaida inayopatikana na hasara zinazopatikana kutokana na magereza
nab ado matendo ya uhalifu hayakomi nini tatizo tatizo ni tiba ya kiroho
unapofanikiwa kutibu shida ya kiroho unaweza kufanikiwa kupunguza uhalifu kwa
kiwango kikubwa ni vema nikichukua nafasi hii kukuasa kijana mwenzangu na
kuiasa serikali kuturuhusu kuhubiri injili katika taifa letu tunao wajibu si wa
kuliombea taifa tu bali kulibadilisha Yesu alikuwa na uwezo mkubwa sana wa
kubadilisha tabia ya mtu hivyo aliona hakuna sababu ya kuhukumu ingawa ni
muhukumu wa ulimwengu yeye anayo majibu yaliyoshindikana kwa serikali kwa Yesu
yawezekana Ni injili ya Yesu pekee inayoweza kupunguza uhalifu
Hakuna maoni:
Chapisha Maoni